" قیامت صغرا " :

 

بر اساس آموزه‌های وحیانی قرآن، هر نفسی دو قیامت دارد: قیامت صغرا و قیامت کبرا. «قیامت صغرای» هر کسی از زمان مرگ آغاز می‌شود. در این زمان هر آنچه کرده را می‌بیند و به حقایق هستی آگاه می‌شود. (ق، آیه 22)

پس از مرگ و چشیدن آن از سوی نفس انسانی، شخص وارد برزخی می‌شود که از جهتی شبیه آخرت و از جهتی شبیه دنیا است؛ در این زمان که حقیقت آشکار شد، اگر انسانی ایمان داشته و عمل صالح کرده باشد، سعادت را در می‌یابد و اگر ایمان نداشته باشد، دیگر نمی‌تواند ایمان بیاورد و خودش را درمکان امن قرار دهد. خداوند می‌فرماید: «آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان به سویشان بیایند یا پروردگارت بیاید یا برخی از نشانه‏‌هاى پروردگارت بیاید؛ اما روزى که پاره‏‌اى از نشانه‏هاى پروردگارت پدید آید، کسى که قبلا ایمان نیاورده یا خیرى در ایمان آوردن خود به دست نیاورده، ایمان آوردنش سود نمى‏بخشد، بگو منتظر باشید که ما هم منتظریم». (انعام، آیه 158)

از همین روست که ایمان فرعون در هنگام احتضار و مرگ، سودی برایش نداشت، زیرا وارد عالم برزخ شده بود. خداوند می‌فرماید: «و فرزندان اسرائیل را از دریا گذراندیم، پس فرعون و سپاهیانش از روى ستم و تجاوز، آنان را دنبال کردند تا وقتى که در شرف غرق شدن قرار گرفت، گفت ایمان آوردم که هیچ معبودى جز آنکه فرزندان اسرائیل به او گرویده‏‌اند نیست و من از تسلیم‏شدگانم. آیا اکنون (ایمان می‌آوری) در حالى که پیش از این، نافرمانى می‌کردى و از تباهکاران بودى.» (یونس، آیات ۹۰ و 91)

 افراد در این زمان می‌خواهند به دنیا برگردند و جبران مافات و از دست‌رفته‌ها کنند؛ ولی خدا می‌فرماید: «تا آنگاه که مرگ یکى از ایشان فرا رسد مى‏ گوید پروردگارا مرا بازگردان تا شاید من در آنچه وانهاده‏‌ام کار نیکى انجام دهم، نه چنین است؛ این سخنى است که او گوینده آن است و پیشاپیش آنان برزخى است تا روزى که برانگیخته خواهند شد.» (مومنون، آیات 99 و ۱۰۰)

بر این اساس درباره مرگ و ورود به عالم برزخ، در روایات از آن به قیامت هر کسی تعبیر شده است: «مَنْ ماتَ فَقَدْ قامَتْ قِیامَتُهُ‏؛ هرکس بمیرد، قیامتش برپا مى‏شود.» (بحارالانوار، ج 58، ص‏7)پس مرگ و برپایی قیامت کوچک هر کسی به همین سادگی همانند خوابیدن و بیدار شدن است. پیامبر(ص) می‌فرماید: پیامبر فرمود: بى‏گمان سرپرست، به اهل و قومش دروغ نمى‏گوید. سوگند به آن‏که مرا مبعوث‏کرد، همان‏گونه که مى‏خوابید، مى‏میرید؛ و همان طور که بیدار مى‏شوید، برانگیخته خواهید شد. (بحارالانوار، همان، ج‏7، ص‏47)

در قیامت صغرا هر کسی پس از بازخواست نکیر و منکر بر اساس ایمان و عمل خودش کیفر و پاداش می‌بیند و در عالم برزخ بهره‌هایی از بهشت یا دوزخ برزخی را خواهد برد؛ در این زمان شخص نمی‌تواند از شفاعت شفاعت کنندگان بهره‌ای برد؛ چنانکه در حدیث امام صادق(ع) است؛ زیرا شفاعت در قیامت صغری و عالم برزخ نیست، بلکه در قیامت کبری است. (الکافى، ج 3، ص 242) اما قیامت کبرا، قیامت عمومی است و پس از پایان دنیا و جمع شدن آن اتفاق می‌افتد. در آن زمان است که شفاعت ممکن است.

سال هفتاد و چهارم شماره ۲۱۵۷۱

" کیهان "