آیین طولانی‌ترین شب سال در استانها

مهر یلدا مهمان خانه‌های ایرانی/ امشب به فضای مجازی نه بگوییم

                       

اگر در روزگاری نه‌چندان دور در خانه‌های ایرانی، اهل خانواده، در مناسبت‌های مختلف دورهم می‌نشستند، امروز این سنت زیر سایه شبکه‌های اجتماعی کمرنگ شده است.

 امشب «بی‌بی» تدارک یلدا دیده است تا به بهانه آن بچه‌ها شبی شاد را در خانه پدری بگذرانند.

پدر هم قصد دارد شاهنامه بخواند، فال حافظ بگیرد و حکایت‌های قدیمی و خاطرات گذشته‌اش را چون همیشه بازگو کند. همان حکایت‌هایی که از کودکی برای بچه‌ها تعریف کرده است و آن‌ها با مرور این خاطرات بزرگ‌شده‌اند و حالا هرکدام صاحب‌خانه و خانواده مستقلی شده‌اند.

در خانواده‌های ایرانی همیشه رسم بوده که بزرگان برای جوانان قصه‌ها و حکایت‌های گذشته را بازگو کنند تا در لابه‌لای این قصه‌ها و خاطرات درس زندگی به جوانان بیاموزند و عشق و دوستی را در هرلحظه از زندگی خود با دیگر اعضای خانواده به اشتراک بگذارند.

امشب همه می‌آیند. دورهم می‌نشینند اما آیا مجالی برای قصه‌گویی پدر  فراهم خواهد شد. آیا امشب در سکوت خواهد گذشت؟ شاید دیگر چشم و گوش بچه‌ها دیگر به زبان شیرین و قصه‌های دیرین پدر نباشد و آیا دنیای مجازی در این دوره همی خانوادگی جای شاهنامه‌خوانی و غزلیات حافظ و شعرهای شیرین سعدی را خواهد گرفت؟

محفل‌های حقیقی زیر سایه محافل مجازی

این روزها این محفل‌های مجازی جای محفل‌های حقیقی را گرفته‌اند تا پدران و مادران بیش از همیشه احساس تنهایی کنند. تا کانون گرم خانواده که انسان را به ریشه‌هایش پیوند می‌داد، رو به سردی برود و زیست اجتماعی را تهدید کند.

یک روانشناس در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: فردگرایی و جمع گریزی روزبه‌روز در حال افزایش است و این ماجرا نگران کننده است.

مجتبی حسینی می‌گوید: خانواده پایه‌گذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین سبک و خط‌مشی زندگی آینده، اخلاق، سلامت و عملکرد فرد در آینده نقش بزرگی بر عهده دارد و اگر نقش این نهاد در جامعه کمرنگ شد باید شاهد اتفاقات ناگواری در حوزه اجتماعی باشیم.

وی تصریح می‌کند: اگر می‌بینیم که آسیب‌های اجتماعی همچون خودکشی، طلاق، اعتیاد و ... رو به افزایش بوده این ناشی از همین مسئله است.

این روانشناس همچنین کمرنگ شدن برخی سنت‌های آیینی را که زمینه‌ساز تعاون، همکاری و همدلی در جامعه بود را نگران‌کننده دانست و بر احیای آن‌ها تأکید کرد.

آیین‌هایی که روبه‌زوال می‌روند

پایه و اساس زندگی اجتماعی در سرزمین ما، زندگی سنتی است. به‌عنوان‌مثال در استان کهگیلویه و بویراحمد عشایر هر ایل متشکل از چندین طایفه، هر طایفه متشکل از چندین «تیره» و هر تیره از چندین «تش» و «بنکوه» تشکیل شده است.

 امروزه خیلی از این رسوم و آیین‌ها با گذر زمان از بین رفته یا کمرنگ شده‌اند. آیین‌هایی که همه و همه زخم‌خورده تغییر زندگی از ایلی، عشیره‌ای و سنتی به شهرنشینی و مدرنیته استبر این اساس بسیاری از مناسبات در زندگی ایلی به‌صورت جمعی و گروهی انجام می‌گیرد و این موجب به وجود آمدن رسوم و آیین‌هایی شده تا از این تشکل محافظت کند و موجب پیوند بیشتر زندگی ایلی شود.

امروزه خیلی از این رسوم و آیین‌ها با گذر زمان از بین رفته یا کمرنگ شده‌اند. آیین‌هایی که همه و همه زخم‌خورده تغییر زندگی از ایلی، عشیره‌ای و سنتی به شهرنشینی و مدرنیته است.

برحسب فصول مختلف آیین‌های متنوعی در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شد که بیشتر این آیین‌ها و مراسم زنده نگه‌دارنده صله ارحام، همدلی، دوستی، مشکل‌گشایی، شکر نعمت، دعا برای نزول نعمات اللهی و به معنایی دیگر تجلی حقیقت‌های یک زندگی جمعی بوده‌اند.

آداب‌ورسوم سال نو و مناسبت‌های دینی، آیین‌های ازدواج و وفات، بازی‌های محلی و... همه و همه شکل‌دهنده و مقوم زندگی گروهی در کشورمان است.

آیین شب یلدا

آیین‌های شب یلدای ایرانی متنوع و پرشمار است. امشی در کنار همه اقوام ایرانی سری به استان کهگیلویه و بویراحمد می‌زنیم تا شب یلدای عشایری را تجربه کنیم. شب یلدا یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که از دیرباز طرفداران زیادی در میان منطقه عشایر نشین کهگیلویه و بویراحمد دارد.

در کهگیلویه و بویراحمد هم رسوم ویژه‌ای در این شب برپا می‌شود، از شاهنامه‌خوانی گرفته تا پخت انواع غذاهای محلی و سنتی و قصه‌گویی برای بچه‌ها.

در عشایر استان این دورهم نشینی‌ها صفای خاصی دارد، صفایی که زیبایی آن در سادگی‌اش خلاصه می‌شود. شب‌نشینی، دیدوبازدید اقوام و همسایه‌ها، خواندن شاهنامه، پختن غذاهای خاص این شب، ازجمله رسوم عشایر است.

قصه‌گویی نیز در این شب جایگاه خاصی دارد.

ازدواج در شب یلدا

یکی دیگر از آیین‌هایی که همه اهل طایفه در آن مشارکت می‌کردند، آیین ازدواج است خصوصاً اینکه در شب یلدا باشد. وجود مراسمی همچون «کدخداکشونی»، «باشلق برون»، «لباس کنون» و «واطلبون» در آیین ازدواج همه حکایت از نقش پررنگ بزرگ‌ترهای طایفه در شکل‌گیری یک زندگی و تعمیق همدلی‌ها دارد.

 سید محمود موسوی یک پژوهشگر فرهنگ بومی در خصوص این آیین‌ها می‌گوید: در سازمان ایلی، ازدواج قبل از اینکه پاسخگویی به نیاز طبیعی باشد، ضرورتی اجتماعی و سیاسی است. وقتی دختری از ایلی یا طایفه‌ای با پسری از ایل و طایفه دیگر وصلت می‌کند، همه افراد آن دو ایل و یا طایفه نسبت به این پیوند احساس مسئولیت می‌کنند و این وصلت بر اتحاد و همدلی دو طایفه می‌افزاید.

وی می‌گوید: برگزاری آیین‌های ازدواج خصوصاً در روزها و شب‌هایی که مناسبتی مهم در دل خود دارد فضای متفاوتی در بین مردم ایجاد می‌کند. مراسم کدخدا کشونی، مراسمی است که خانواده‌ها عروس و داماد هرکدام جمعی از ریش‌سفیدان و بزرگان طایفه و یا ایل خود را در نشستی مشترک در خانه دختر دعوت می‌کنند و در این نشست یکی از بزرگان و یا ریش‌سفیدان طایفه داماد درخواست ازدواج را مطرح می‌کند و یکی از بزرگان و ریش‌سفیدان طایفه عروس به این درخواست پاسخ می‌دهد.

بازی‌های محلی در عشایر نیز همه گروهی برگزار می‌شوند که از آن جمله می‌توان به «گرنا»، «الختر»، «کله روانک»، «کل کله برد» و... اشاره کرد.

در کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۶۰ بازی محلی برگزار می‌شود، که امروزه با فراوانی بازی‌های کامپیوتری، خیلی از بچه‌ها حتی نام این بازی‌های محلی را نمی‌دانند.

آیین شاهنامه‌خوانی در هفت‌خوان فراموشی

شاهنامه‌خوانی یکی دیگر از آیین‌های کهن عشایر است که به‌مرور زمان رو به فراموشی می‌رود. هرگاه که ایل در هنگام کوچ اُتراق می‌کرد و به استراحت می‌پرداخت، ایلیاتی‌ها در سیاه‌چادرها و کنار اجاق آتش دورهم جمع می‌شدند، چای می‌نوشیدند و با جان‌ودل گوش به صدای خوش شاهنامه‌خوان و روایت‌های حماسی و تلخ و شیرین قهرمانان شاهنامه می‌سپردند و یا هرگاه برای دفاع از وطن به جنگ متجاوز می‌رفتند، شاهنامه‌خوانان شاهنامه‌خوانی می‌کردند تا روحیه شجاعت و دلیری را در جنگجویان تقویت کنند شاهنامه‌خوانی در شب یلدا هم از آیین‌های فرهنگی مردم این دیار است.

هرگاه که ایل در هنگام کوچ اُتراق می‌کرد و به استراحت می‌پرداخت، ایلیاتی‌ها در سیاه‌چادرها و کنار اجاق آتش دورهم جمع می‌شدند، چای می‌نوشیدند و با جان‌ودل گوش به صدای خوش شاهنامه‌خوان و روایت‌های حماسی و تلخ و شیرین قهرمانان شاهنامه می‌سپردند یعقوب غفاری از پژوهشگران استان در خصوص علل فراموش‌شدن شاهنامه‌خوانی می‌گوید: وقتی جامعه از حالت سنتی به مدرنیته می‌رود و حتی اگر صنعتی هم نشود، خصوصیات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و .. تغییر می‌کند. حضور تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی با برنامه‌های مختلف در خانواده‌ها، باعث می‌شود که آرام‌آرام علاقه به شاهنامه‌خوانی هم کم و ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی موجود در شاهنامه هم در جامعه کمرنگ شود.

میرزا ابوالحسن حسینی از پیشکسوتان عرصه تعلیم و تربیت نیز در این خصوص می‌گوید: در شبهی یلدا اهالی یک طایفه کنار هم می‌نشستند و تا صبح شاهنامه‌خوانی می‌کردند. شاهنامه‌خوانان غیر از اشعار، حکایت‌ها را هم برای مردم تعریف می‌کردند و مردم شاهنامه را دوست داشتند. الآن خیلی از آن جماعت شهرنشین شده‌اند و همه می‌گویند گرفتاریم و ارتباطات بین  مردم روزبه‌روز کمتر می‌شود.

امروزه اما، فضای مجازی مجال و علاقه ای برای برگزاری رسوم جذاب و سنتی مختلف نگذاشته و اغلب افراد در سنین مختلف، چنان وقت خود را در شبکه های اجتماعی می گذرانند که دیگر علاقه و حوصله ای برای پرداختن به رسوم و آیین‌ها ندارند و همین امر به عاملی برای فراموشی سنت ها تبدیل شده است .

کمرنگ شدن علاقه مندی مردم به آیین‌ها و رسوم گذشته و گرایش به مظاهر فرهنگ های جدید یکی از مشکلاتی است که گریبانگیر جامعه شده است. اگر نگاه ما به فرهنگ و تکنولوژی جدید درست و ترکیب شده با گذشته آیینی خودمان نباشد، دیری نمی پاید که همه این رسوم و آیین‌های پسندیده به تاریخ خواهند پیوست و روابط اجتماعی را نیز با خلل مواجه خواهد کرد تا نه از تاک نشان بماند و نه از تاک نشان.

مهر یلدا در خانه‌های ایرانی

در آستانه شب یلدا با آداب‌ورسوم این شب در چند استان کشور

 آشنا می‌شویم:

آذربایجان شرقی: شب  یلدا در آذربایجان شرقی به چله گجه سی معروف و دارای پیشینه دیرینه‌ای است آذربایجانی‌ها در این شب برنج و مرغ در سفره‌های خود چیده و سپس بعد از شام نیز از تنقلات شامل لبو، باقلا، سنجد، انواع میوه، هندوانه که نگین ای سفره است و خربزه میل می‌کنند و در شب‌نشینی‌های طولانی شرکت کرده و شب خاطره‌انگیزی را در طولانی‌ترین شب سال برای خانواده‌های خود فراهم می‌کنند. همچنین گرفتن فال حافظ، بیان لطیفه و خاطره و بازی‌های دسته‌جمعی از سرگرمی‌های شب یلدا برای آذربایجانی‌ها به شمار می‌رود.

آذربایجان غربی: آذربایجان‌غربی به خصوص ارومیه به عنوان یکی از شهرهای تولید کننده حلوای محلی در کشور شهرت دارد و از چند وقت مانده به شب چله از شهرهای دور و نزدیک فروشندگان و مصرف‌کنندگان برای عرضه و مصرف حلوای شب یلدا به این شهر سفر می کنند. حلوای هویج و گردوی ارومیه در شب یلدا مصرف بالایی دارد و در بیشتر مناطق کشور نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، خانواده ها در ارومیه خود نوعی حلوای محلی نیز تهیه می کنند که به «داش حالوا» موسوم است و علاقه مندان ویژه ای بخصوص در بین کودکان دارد. در کنار این خوراکی ها، پشمک، مغز گردو و بادام، کشمش و میلاخ (انگوری که به صورت آونگ از تابستان نگهداری شده است)، دوشاب (شیره انگور) نیز در بین خوردنی‌ها در آذربایجان غربی جایگاه ویژه ای دارد. زمستان با شب چله آغاز می شود و مردم آذربایجان غربی دو ماه اول زمستان را به ۴۰ روز و ۲۰ روز مجزا تقسیم می کنند که به ۴۰ روز اول چله بزرگ و ۲۰ روز دیگر چله کوچک نام می نهند.

اصفهان: اصفهانی‌ها از قدیم مانند سایر مناطق ایران در این شب در منزل پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها و پای کرسی دور یکدیگر جمع می‌شوند و انواع تنقلات شب چله انار و هندوانه بر سر سفره چله قرار می‌دهند. در این شب صاحب‌خانه با آجیل و میوه از مهمان‌ها پذیرایی می‌کند و مهمانان در کنار یکدیگر تا پاسی از شب و گاهی تا نزدیک صبح بیدار هستند.

اردبیل: «قاووت المخ»  یا الک کردن قاووت یکی از رسوم سنتی و قدیمی در اردبیل است که در فصل سرد و درست در زمانی که طبیعت گرفتار خواب زمستانی است با آرزوی زدودن ناراحتی‌ها و ناخوشی‌ها اجرا می‌شود. قاووت در وهله اول یک غذای زمستانی مقوی است که بر اساس اقتضائات و امکانات فصل تهیه می‌شود. در کتاب فرهنگ عامیانه درالارشاد اردبیل نوشته اصغر زاده به ۱۷ دانه خوراکی اشاره شده که زنان در تهیه این خوراک آن را به کار می‌برند. هر چند دلیل انتخاب به تعداد ۱۷ مورد نامشخص است اما تمامی دانه‌های خوراکی گواه از این دارد که زنان در گذشته به تناسب امکانات و مواد غذایی محدودی که در زمستان در دسترس بوده نسبت به تهیه این خوراک اقدام می‌کرده‌اند.در این کتاب عنوان شده که مواد لازم برای تهیه قاووت گندم برشته، نخود سفید، ذرت تفت داده، شاهدانه، تخم هندوانه، تخم خربزه، بزرک، نخود سیاه‌پوست کنده، شکر، عدس، تخم کدوتنبل، هسته زردآلو، بادام سنگی، لرگه(لوبیا وحشی)، لوبیا سفید، باقلا و چشم‌بلبلی است.

خراسان جنوبی: شب یلدا در استان خراسان جنوبی نیز به شب چله یا به گویش محلی «شو چله» معروف بوده که مردم در این شب با شرکت در شب‌نشینی‌های طولانی و خوردن انواع میوه و تنقلات سعی در بهتر گذراندن طولانی‌ترین شب سال دارند. در گذشته مردمان این خطه کویری علاوه بر چراغ‌هایی که هر شب برای روشنایی خانه خود استفاده می‌کردند چراغ‌هایی مضاعف را روشن کرده تا تولد خورشید را جشن بگیرند. سال‌ها پیش دور کرسی زغالی شب یلدا، مادربزرگی می‌نشست که با گنجینه افسانه‌های قدیمی‌اش که در لهجه مردم بیرجند به «اوسونه» مشهور است، درازای شب یلدا را به کوتاه‌ترین شب سال تبدیل می‌کرد.

فارس: اکثر خانواده‌ها در شیراز به شب‌زنده‌داری می‌پردازند. بعضی نیز بسیاری از دوستان و بستگان خود را دعوت می‌کنند و برای پذیرایی از آن‌ها و نیز صرف غذا سفره‌ای می‌گسترانند. این سفره که بی‌شباهت به سفره هفت‌سین نوروز نیست، در اتاقی گسترده می‌شود، در آن‌یکی دو لاله و چند شمع زیبا و نگین گذاشته و روشن می‌کنند. در حاشیه آن در ظرفی زیبا مقداری اسپند می‌گذارند و روی آن را آتش می‌ریزند تا بوی آن در اتاق بپیچد. از میوه‌ها انار و مرکبات و به‌ویژه هندوانه باید در سفره باشد. از انواع تنقلات نخودچی، کشمش، حلوای ارده و آجیل مشکل‌گشا و رنگینک و ارده‌شیره و خرما و انجیر نیز در سفره گذاشته می‌شود.

خوزستان: مردم خوزستان تا سحر انتظار می‌کشند تا از قارون افسانه‌ای استقبال کنند. قارون در لباس هیزم‌شکن برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب می‌آورد. این چوب‌ها به طلا تبدیل می‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه می‌آورند.  به خانه بزرگ‌ترها رفته و دورهم جمع شده و شب را به شوخی و خنده می‌گذرانند. آجیل، هندوانه، انار، شیرینی و خرما و لبو و آش و شیرینی‌های مختلف از جمله خوراکی‌های این آیین کهن است.

سمنان: شرق تا غرب استان سمنان وقتی یلدایی می‌شود که سفره شب چله در خانه آن‌هایی که گردش ایام آسمان موهایشان را پر از ستاره کرده گسترده شود و در این بین مردمان دیار قومس هرکدام بر سر این سفره سهمی دارند بوی خوش ته‌چین چغندر و کدو، قیسی، برگه و هسته زردآلو را شاهرودی‌ها می‌آورند رشته برشته و کماج و پسته را دامغانی‌ها، جوشبره و گندم بوداده و تخمه آفتابگردان را اهالی میامی و سمنانی‌ها حلوای سمنانی، نان شیرمال، رشته‌پلوی سمنانی بر سر آن می‌گذارند تا در کنار دیگی سرخه و حلوای سنگسری با روغن حیوانی و انار گرمساری چه ملغمه‌ای از بو، عطر، رنگ و نشاط برای مردمان این دیار کهن به همراه بیاورند.

کرمان: کرمانی‌ها نیز مطابق آنچه سال‌ها توسط اجدادشان انجام می‌شده است در شب یلدا در خانه بزرگ هر خانواده دورهم جمع می‌شوند، سفره‌ای از پته بر روی قالی کرمانی پهن می‌کنند و دور اتاق را پشتی‌های پته دوز قرار می‌دهند. در میانه سفره نیز ظرفی از پسته، هندوانه، انارهای سیاه‌دانه روستاهای اطراف، کلمپه«شیرینی سنتی کرمان»، قهوه قوتو و تنقلات دیگر می‌گذارند. در این شب مردم آشی به نام «اوماچو» طبخ می‌کنند و از ابتدای شب تا بامداد دورهم جمع می‌شوند و شاهنامه‌خوانی می‌کنند و قصه‌های قدیمی مردم کرمان را نقل می‌کنند.

قزوین: در این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی‌پلو با ماهی‌دودی و سپس هندوانه، انار، انواع تنقلات ازجمله کشمش، گردو، تخمه، آجیل مشگل‌گشا و انجیر خشک، شب‌نشینی خود را به اولین صبح زمستانی گره می‌زنند. به عقیده مادربزرگ‌های قزوینی اگر در این شب ننه سرما گریه کند باران می‌بارد، اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف می‌آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود تگرگ می‌آید. یکی دیگر از آداب‌ورسوم «شب یلدا» فرستادن «خونچه چله» از سوی داماد به‌عنوان هدیه زمستانی برای عروس است. در این خونچه برای عروس پارچه، جواهر، کله‌قند و هفت نوع میوه مثل گلابی هندوانه، خربزه، به و سیب، با تزئینات خاصی فرستاده می‌شود.

گلستان: خواندن فال حافظ، قصه تعریف کردن مادربزرگ‌های شیرین‌بیان، بازی «سنگ چران» یا همان «یه قُل دو قُل»، خوردن آجیل مخصوص شب چران و ... برنامه‌هایی بوده که درگذشته‌های نه‌چندان دور در بین گرگانی‌ها رواج داشته است.حلوای «پشت زیک» یکی از تنقلات شب یلدای مردم استان گلستان است. حلوای پشت زیک نوعی حلوای کنجدی بوده که بعد از آماده‌سازی آن را پشت دیگی که روی حرارت بوده پهن می‌کردند.

لرستان: یلدا در لرستان آئین‌های رایجی دارد که از گذشته‌های دور تاکنون مورد توجه مردمان این دیار بوده و به‌مرور زمان کمرنگ شده است. در شب یلدا پشت‌بام منازل شهرهای استان مملو از کودکان و نوجوانانی است که با شور و شوق فراوان عبارت «امشو اول قاره...» (امشب شب یلدا است) را در شهر طنین‌انداز می‌کنند و شب یلدا را با هیاهوی دیدنی خود زینت می‌بخشند. این نوجوانان با تاریک شدن هوا به‌صورت دو نفره یا دسته‌جمعی به پشت‌بام منازل همسایه رفته و شالی یا دستمالی را به سمت حیاط منزل آویزان می‌کنند و با سردادن شعار جمعی «امشو اول قاره، خیر د هونت بواره، نون و پنیره و شیره، کیخا حونت نمیره» از صاحب‌خانه می‌خواهند میوه و تنقلات شب یلدا را در شال آن‌ها بریزد. از دیگر آداب مرسوم و دیدنی در شب یلدا در لرستان نوعی فال است، که از آن به‌عنوان »چل سرو» (چهل سرود) یاد می‌شود.از دیگر آداب لرستانی‌ها در بلندترین شب سال درست کردن «گندم شیره» است. برای درست کردن «گندم شیره» گندم را در شیر خیسانده، سپس زردچوبه و نمک را با آن مخلوط کرده و آن را روی ساج (تابه) برشته می‌کنند و همراه خلال بادام، گردو، پسته، کشمش، سیاه‌دانه و کنجد مخلوط می‌کنند و در شب یلدا می‌خورند.

یزد: در اغلب مناطق یزد مردم همچون سایر مناطق کشور، شب چله یا همان شب یلدا را در منزل یکی از بزرگ‌ترها می‌گذرانند اما برای اینکه به صاحب‌خانه به خاطر خرید این‌همه خوراکی فشار اقتصادی وارد نشود، هر یک از مهمانان خرید یکی از این خوراکی‌ها را بر عهده می‌گیرند و صاحب‌خانه اغلب به طبخ شام می‌پردازد. شام شب چله نیز در بسیاری از نقاط استان یزد شولی یزدی و فسنجان است و با توجه به اینکه شولی آشی با طبع خنک است، گرمی فسنجان را می‌گیرد و اصلاً به خاطر تناول این‌همه آجیل‌های گرم، خوردن شولی نه‌تنها در شب یلدا بلکه در ایام نوروز نیز به یک سنت در یزد تبدیل‌شده است

" طَبَق پیش کشی 18میلیونی تازه عروس برای شب یلدا+ عکس " :

از دیرباز رسم بر این بوده که تازه دامادها در شب یلدا برای نوعروس خود طبق پیش کشی

می برند که امروزه تهیه این هدیه مستلزم صرف هزینه های زیادی است.         

   

                     

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، هر ساله در آخرین روز آذر ماه و شب اول زمستان ،طبق یک رسم قدیمی مردم دور هم جمع می شوند و میوه‌هایی همچون انار، خرمالو و هندوانه به همراه انواع تنقلات و آجیل و شیرینی بر سر سفره‌ها گذاشته می‌شود.

گفتنی است شب یلدا برای تازه عروس و دامادها رنگ و بوی دیگری دارد چرا که خانواده داماد در این شب همراه با طبق های پیش کشی از خوراکی های تزئین شده مرسوم این آیین باستانی راهی خانه عروس می شوند و طولانی ترین شب سال را در کنار عضو جدید خانواده سپری می کنند.

بر اساس این گزارش با وجود اینکه این رسم دیرینه برای عروس و داماد خوش یمن است اما اگر با چشم و هم چشمی و تجملات بیش از حد همراه شود هزینه های هنگفتی روی دست داماد خواهد گذاشت؛ این روزها در بازار شاهد انواع خدمات تهیه خوراکی های شب یلدا همچون حکاکی هندوانه، کدو حلوایی و تزئینات میوه و آجیل هستیم که بسته به انصاف فروشنده ها و میزان تجملات به کار رفته ، نرخ های متفاوتی دارد.

گزارش میدانی خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان حاکی از آن است که در محله های اعیان نشین شهر به طور مثال یک بسته هدیه لوکس شب یلدا برای عروس خانم شامل یک سبد گل لیلیوم و ارکیده، انواع اقسام آجیل و شکلات خارجی،میوه های پرتقاضا این شب و شیرینی و کیک مخصوص، ماهی و مرغ در ظرف های سنتی خاتم همراه با حکاکی ، کتاب نفیس دیوان حافظ و دیگر خرید ها 18 میلیون تومان برای داماد هزینه در بر دارد.

همچنین در یک مورد دیگر هزینه سبد گل رز و لیلیوم، آجیل و شیرینی، حکاکی لبو، کدو حلوایی، هندوانه با دیگر میوه های مخصوص این شب 3 میلیون تومان عنوان می شود.

بر اساس این گزارش در محله های متوسط اما قیمت ها کمی منطقی تر به نظر می رسد چراکه عموم مردم یا توان خرج چند میلیونی برای رسم شب یلدا را دارند و یا صرف این هزینه هنگفت را برای یک شب مناسب نمی دانند.

بر این اساس یک فرد ارائه دهنده خدمات تزئینی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: قیمت تزئین انواع میوه در این شب بسته به سلیقه مشتری و انصاف فروشنده متفاوت است اما به طور متوسط نرخ حکاکی هندوانه 30 تا 50 هزار تومان، کدو حلوایی 30 تا 40 هزار تومان و سبد میوه شامل انار ،اناناس، خرمالو، موز ،هندوانه ،ازگیل 100 هزار تومان تا 400 هزار تومان است.

وی همچنین قیمت تزئین سبد آجیل و شیرینی را از 80 هزار تومان تا 200 هزار تومان عنوان کرد و افزود : تمامی خدمات اگر همراه با گل آرایی باشد هزینه 100 تا 200 هزار تومانی اضافه دارد.

بر اساس این گزارش هرچند این روزها برخی افراد به دنبال تجملات و صرف هزینه هنگفت در تمامی مراحل ازدواج از جمله شب یلدا هستند اما پرواضح است که این اقدامات نه تنها تضمین کننده خوشبختی زوجین نیست بلکه ممکن است در مواردی دردسرهایی را هم برای آنها ایجاد کند.

لازم به ذکر است هستند افراد زیادی که با صرف هزینه منطقی و متعادل البته با صرف سلیقه ای نیکو، با ارزش ترین سفره شب یلدا را برای نوعروس خود تهیه می کنند و بلندترین شب سال را با خوشی در کنار خانواده می گذرانند.

سه شنبه 30 آذر 1395 ساعت 17:43    

" جام جم  "

یلدای اقوام ایرانی...

رسوم رنگارنگ طولانی‌ترین شب سال

                           

ایرانیان قدیم، آیین و رسوم متعدد و جالبی از خود بر جای گذاشته‌اند؛ آیین و جشن‌هایی که هر کدام فلسفه و حکمتی داشته و بیشتر بذر شادی و نشاط را که از موهبت‌های الهی است، در جامعه پخش می‌کرده است؛ درست مثل همین آیین شب یلدا که در بلندترین شب سال برگزار می‌شود و مهم‌ترین ویژگی‌اش جمع کردن اعضای خانواده و بستگان گردهم و به عبارتی صله‌رحم فامیلی در فضایی پرنشاط است.

شب یلدا که به آن «شب چله» هم گفته می‌شود و قدمتی 8000 ساله دارد، یکی از چند جشن همگانی ایرانیان بوده که به مناسبت آغاز زمستان و پیروزی روشنایی بر تاریکی برگزار می‌شده است. شاید جشن آغاز فصل زمستان برای ما که امروزه زمستان‌های پربرف و بارشی را نمی‌بینیم، چندان معنا و مفهومی نداشته باشد، اما در گذشته‌های دور شروع زمستان به معنای آغاز بارش‌های سنگین و چند متری برف و البته نزول خیر و برکت و پرآب و بارور شدن زمین و اراضی کشاورزی بوده، برای همین جشن گرفتن هم داشته است. البته از آنجا که این جشن باعث ایجاد شادی و نشاط و دیدار اعضای خانواده و فامیل می‌شده، از فرهنگ مردم حذف نشده و همچنان با قدرت و قوت برگزار می‌شود؛ رسمی که در هر اقلیم و منطقه‌ای از کشور رنگ و بوی خاص خود را دارد.

شب یلدا در دیار آریو برزن

کهگیلویه و بویراحمد را به دیار آریوبرزن (یکی از سرداران دوره هخامنشی) می‌شناسند. متیل‌گویی (افسانه‌هایی درباره اجرام آسمانی و داستان‌های انسانی) از سوی مادربزرگ‌ها برای کودکان و شاهنامه‌خوانی توسط پدربزرگ‌ها از مهم‌ترین آیین‌های شب یلدا در این استان است. پیشگویی رویدادهای آینده با فال‌های سنگی یا شکستن گردو از دیگر برنامه‌های رایج شب یلدا در این خطه است.

خوشامدگویی به «عموچله» و «چله زری»

به باور اصفهانی‌های قدیم (که البته باور مردم بسیاری از نقاط کشور است) زمستان به دو بخش «چله» و «چله‌کوچیکه» تقسیم می‌شد که موعد چله از اول دی تا دهم بهمن بود، اما «چله کوچیکه» از دهم بهمن آغاز شده و تا 30 بهمن ادامه دارد. البته آیین برگزاری شب چله در اصفهان به دو نام «چله زری» (ماده) و «عمو چله» (نر) تقسیم می‌شود و اصفهانی‌ها دو شب را به عنوان شب چله برپا می‌کردند. یکی از بخش‌های این آیین در اصفهان قدیم، پهن کردن تمام البسه و رختخواب‌ها در هوای آزاد بویژه در مقابل خورشید با هدف خوشامدگویی به «عمو چله» و «چله زری» بوده است.

بلایای خودمان را بریدیم

بیشتر مردم آذربایجان (شرقی و غربی) در شب یلدا «چیلله قارپیزی» (هندوانه چله) می‌خورند و معتقدند با خوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به تنشان تاثیر نداشته و اصلا سرمای زمستان را حس نمی‌کنند. ریش‌سفید خانواده در حالی که با چاقو هندوانه را می‌برد، می‌گوید قادا بلامیزی بو گئجه کسدوخ (بلایای خودمان را امروز بریدیم). در تبریز پوست‌های میوه و زباله‌ها را در آب روان ریخته و این رفتار را خوب و خوش یمن می‌دانند. زنان این خطه معمولا تا پایان چله کوچک خانه‌تکانی نمی‌کنند و اعتقاد دارند اگر در طول این دو چله کسی خانه تکانی کند، چله او را نفرین می‌کند.

چله بزرگ و کوچک و وسط

آیین شب یلدا در استان مرکزی از دیرباز در سه شب متوالی با عناوین شب «چله‌بزرگه»، «چله وسطی» و «چله ‌کوچیکه» برگزار می‌شده و خویشان و دوستان در سینی‌های قدیمی مسی در فضای دوده‌ گرفته آشپزخانه‌های قدیمی انواع میوه و تنقلات بویژه هندوانه، انگور، تخمه و نخودچی کشمش و خرما را مهیا می‌کردند.

کف‌زدن در خراسان

خراسان جنوبی علاوه بر همه مراسمی که به صورت مشترک با دیگر استان‌ها دارد، یک آیین ویژه دارد که به کف زدن معروف است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به بیخ مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام تغار می‌ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام دسته گز مایع مزبور را آنقدر هم می‌زنند تا به صورت کف درآید. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره شکر آماده خوردن شده و پس از تزئین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان برده می‌شود. در این میان گروهی از جوانان قبل از شیرین کردن کف‌ها با پرتاب آن به سوی همدیگر و مالیدن کف به سر و صورت یکدیگر به شادی و نشاط مهمانان می‌افزایند.

شب یلدا در فارس

یکی از مراسمی که در شب یلدا و میان خانم‌های شیرازی انجام می‌شود فال کلوک است. کلوک یک کوزه بزرگ با دهانه گشاد است که در این شب خانم‌ها نشانه خاصی را در کوزه می‌اندازند و سپس یک دختربچه می‌آید و نشانه‌ای را از داخل کوزه خارج می‌کند سپس فردی به صورت فال شعری از حافظ می‌خواند. هر کس از شعری که برایش خوانده شده متوجه فالش می‌شود.

هر که نیارد شب چره، انبارش موش بچره

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگ‌ترها می‌گذرانند. به عقیده بزرگ‌ترها آوردن میوه‌های مختلف خشک و تر و میوه‌های سرخ فام که به «شب چره» معروف است، همراه با خوراکی‌های دیگر شگون داشته و زمستان پربرکتی را نوید می‌دهد. در بعضی مواقع که مادربزرگ‌ها درآوردن تنقلات تاخیر می‌کنند کوچک‌ترها شعر «هر که نیارد شب چره ـ انبارش موش بچره» سر می‌دهند، که مادربزرگ در آوردن «شب چره» تعجیل می‌کند.

همه چیز اینجا سرخ است

مردم استان باستانی کرمانشاه نیز براساس آیینی کهن در این شب بیدار می‌مانند تا با شعر خواندن، قصه گفتن، فال حافظ گرفتن و آجیل خوردن با مادر جهان در زادن خورشید همراهی و همدردی کنند. قصه‌هایی از عشق جاودانه شیرین و فرهاد، رستم و سهراب، حکایت حسین کرد شبستری و خواندن اشعار زیبا و دلنشین شامی کرمانشاهی نیز در گذشته نقل مجالس شب یلدا در کرمانشاه بوده است.

فال پوست هندوانه

مردم شهرها و روستاهای شرق گیلان در شب یلدا هنگام بریدن هندوانه شعری را با مضمون «امشب شب چله/ خانم جیر (زیر) پله/ چاقو بزنیم/ هندانه کله (سر)» می‌خوانند. در میان برخی مردم و جوانان دم بخت این استان مرسوم است که در شب یلدا فال هندانه پوس (پوست هندوانه) می‌گیرند.

سه شنبه 30 آذر 1395 ساعت 01:02     

" جام جم "       

فاطمه مرادزاده

ایران

شکوه و زیبایی امواج دریا

منبع : اقتصاد آنلاین 

" میلاد رسول مهربانی ها ( ص ) مبارک " :

 

ماه فروماند از جمال محمد

سرو نباشد به اعتدال محمد

قدر فلک را کمال و منزلتی نیست

در نظر قدر با کمال محمد

وعدهٔ دیدار هر کسی به قیامت

لیلهٔ اسری شب وصال محمد

آدم و نوح و خلیل و موسی و عیسی

آمده مجموع در ظلال محمد

عرصهٔ گیتی مجال همت او نیست

روز قیامت نگر مجال محمد

وآنهمه پیرایه بسته جنت فردوس

بو که قبولش کند بلال محمد

همچو زمین خواهد آسمان که بیفتد

تا بدهد بوسه بر نعال محمد

شمس و قمر در زمین حشر نتباد

نور نتابد مگر جمال محمد

شاید اگر آفتاب و ماه نتابند

پیش دو ابروی چون هلال محمد

چشم مرا تا به خواب دید جمالش

خواب نمی‌گیرد از خیال محمد

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی

عشق محمد بس است و آل محمد

" سعدی "

طنز جبهه ( 44 ) :

 

 آماده می شدیم برای عملیات .

فرمانده مون با معاونش که کل دیشب رو به عبادت مشغول بود .

شوخی داشت ، می گفت : خوب دیشب نگذاشتی بخوابیم .

پسر مردن که این همه گریه و زاری نداره !

به خودم گفته بودی تا حالا صد دفعه کارت را درست کرده بودم!

" میلاد صادق آل محمد ( ع) مبارک " :

 

 چون از افق برآید انوار صبح صادق

در پاى سبزه بنشین با همدمى موافق

شد موسم بهاران پر لاله کوهساران

بستان پر از ریاحین صحرا پر از شقایق

بلبل که در غمِ گل مى کرد بى قرارى

شکر خدا که معشوق آمد به کام عاشق

یک سو نشسته خسرو در بزمگاه شیرین

یک سو نهاده عذرا سر در کنار وامق

ابر بهار گسترد دیباى سبز در باغ

باد از شکوفه افکند بر روى آب قایق

بر آستان معشوق تسلیم شو که آن جا

صاحب دلان نهادند پا بر سر علایق

زد بلبل سحرخیز فریاد شور انگیز

کاى مست خواب غفلت و اى بندۀ منافق

شد وقت آن که خوانند حمد و ثناى معبود

شد گاه آن که نالند در پیشگاه خالق

از بوستان احمد بگذر که بلبل آن جا

بر شاخ گل سراید وصف جمال صادق

نور جمال صادق چون از افق برآمد

شد صبح عالم آراش بر شام تیره فایق

" قاسم رسا "

" «صادرات خاک ممنوع! با قاچاق خاک از کشور مقابله می‌شود».

 

پس از انتشار گزارش‌های مختلف درباره قاچاق خاک مرغوب ایران به کشورهای

عربی، تصمیم به مقابله با این پدیده زشت گرفته شد تا دستمایه کاریکاتور تازه

محمدرضا ثقفی باشد.

 

منبع : شهروند 

طنز جبهه ( 43 ) :

بالای صدکیلو وزنش بود .

روزی که می رفتیم عملیات گفت : تو فکری ؟

گفتم : هیچی ، نگرانم !

اگه خدا خواست وشهید شدی چطور برت گردونیم !

گفت : اولا این توفیق نصیب خودت بشه انشالله ؛

ثانیا تقسیمم کنید هرکی یه تیکه برگردونه تا شرمنده نشویم !

جمعه های انتظار .............

 
چرا خداوند بعد از امام عسکری(ع) امامت را به کودکی پنج ساله سپرد؟
                       
آیا می‌توان باور کرد کودکی پنج‌ساله، به مقام ولایت و امامت منصوب گردد و به مأموریت حفظ و تحمل احکام الهی، انتخاب شود و در آن سن کم، از حیث علم و عمل، پیشوای مردم و حجت الهی باشد؟

خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: خداوند متعال، حضرت بقیة الله و حجت حق و علت مبقیۀ انسانیت و مهدی دادستان را در سن پنجسالگی به ولایت منصوب گرداند و تحمل و ضبط احکام را به عهده‌اش واگذار نمود.ائمه اطهار هم موضوع صغر سن آن جناب را پیش‌بینی کرده بودند:
حضرت باقر(ع)فرمود: «حضرت صاحب الامر سن مبارکش از تمام ما کمتر و گمنام‌تر می باشد. »(۱)
اما آیا می‌توان باور کرد کودکی پنج‌ساله، به مقام ولایت و امامت منصوب گردد و به مأموریت حفظ و تحمل احکام الهی، انتخاب شود و در آن سن کم،از حیث علم و عمل،پیشوای مردم و حجت الهی باشد؟!

در پاسخ به این پرسش مهم و اساسی،توجّه چند نکته بایسته است:(۲)

۱. پیشینه نبوّت و امامت در کودکی-

از نظر قرآن،نبوت و ولایت در کودکی،نه‌تنها،امری ناشدنی نیست؛بلکه به صراحت از نبوّت حضرت عیسی علیه السّلام و اعطای حکمت به حضرت یحیی خبر داده است. در این رابطه چند آیه و روایت نقل می‌شود:
الف.خداوند خطاب به پیامبرش یحیی علیه السّلام می‌فرماید:
«یا یَحْیی خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّةٍ وَ آتَیْناهُ الْحُکْمَ صَبِیًّا » (۳)
«ای یحیی!تو کتاب[الهی]را به قوت بگیر و[ما]در همان سن کودکی به او حکم نبوت دادیم.»
فخر رازی می‌گوید:«مراد از حکم در آیۀ شریفه،همان نبوّت است؛ زیرا خداوند متعال عقل او را در کودکی محکم کرد و به او وحی فرستاد. چرا که خداوند متعال حضرت یحیی و عیسی علیه السّلام را در کودکی به پیامبری برگزید! برخلاف حضرت موسی علیه السّلام و حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله که آنان را در بزرگ‌سالی به رسالت مبعوث کرد.»(۴)
ب.قرآن در زبان حضرت عیسی علیه السّلام-که در کودکی زبان به سخن گشود و جواب منکران را داد-چنین می‌فرماید:
«قالَ إِنِّی عَبْدُ اللّهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیًّا» (۵) «[کودک]گفت:من بندۀ خدا هستم؛[او]به من کتاب داده و مرا پیامبر قرار داده است»
ج.امام علی النقی علیه السّلام،شش سال و پنج ماه از سنّ شریفش گذشته بود که پدرش از دنیا رحلت فرمود و امامت به او منتقل شد.(۶)
د.عبد اللّه بن جعفر،می‌گوید:من و صفوان بن یحیی به خدمت امام رضا علیه السّلام رسیدیم.ابو جعفر علیه السّلام-که سه سال از عمرش می‌گذشت-ایستاده بود.
عرض کردیم:خدا ما را فدای شما کند!اگر-پناه به خدا-اتفاقی بیفتد، چه کسی بعد از شما[امام]خواهد بود؟!آن حضرت به امام جواد،اشاره کرد و فرمود:«این فرزندم.عرض کردیم:او با این سن و سال؟!فرمود:آری،او با همین سن و سال.خداوند تبارک و تعالی با[وجود]عیسای دو ساله احتجاج کرد[و او را به نبوّت برگزید]»(۷)

۲. لزوم شایستگی برای امامت -

«ولایت و امامت مقام بزرگی است که واجد آن مقام به‌طوری احکام خدایی و علوم نبوت را تحمل و ضبط می‌کند که خطا و نسیان و عصیان در ساحت وجود مقدسش راه ندارد و همواره با عوالم غیبی مرتبط بوده و از افاضات و اشراقات الهی بهره‌مند می‌گردد.به واسطۀ علم و عمل پیشوا و امام انسانیت و نمونه و مظهر دین و حجت خداوندی است. معلوم است که:هرکسی قابلیت و استعداد احراز این مقام شامخ را ندارد بلکه باید از حیث روح،در مرتبۀ اعلای انسانیت قرار گرفته باشد تا لیاقت ارتباط با عوالم غیبی و دریافت علوم و ضبط آنها را واجد باشد و از حیث ترکیبات جسمانی و قوای دماغی در کمال اعتدال باشد تا بتواند حقائق عالم هستی و افاضات غیبی را بدون خطا و اشتباه به عالم الفاظ و معانی تنزل دهد و به مردم ابلاغ کند.
پس پیغمبر و امام از حیث آفرینش ممتازند و به واسطۀ همین استعداد و امتیاز ذاتی است که خداوند متعال آنان را به مقام شامخ نبوت یا امامت انتخاب می‌کند.این امتیاز،از همان اوان کودکی در وجود آنان موجود است لکن هروقتی که صلاح بود و شرائط موجود شد و مانعی در کار نبود،آن افراد برجسته،رسما به مقام و منصب نبوت و امامت معرفی می‌شوند و مأمور حفظ و تحمل احکام می‌گردند.
این انتخاب و نصب ظاهری چنانکه گاهی بعد از بلوغ یا در زمان بزرگی انجام می‌گیرد ممکن است در ایام کودکی تحقق پذیرد.»(۸)

۳. امامت،منصبی الهی -

امام که فردی برگزیده از سوی خدای متعال است،در تمام زمینه‌ها،سرآمد و دارای علم و قدرت الهی است.پس اعطای آن به بزرگسال یا کودک،در دست خدا و به خواست و ارادۀ او است و او بهتر از همه می‌داند که امامت و ولایت را در کجا قرار دهد و چه کسی را به این مقام نصب کند .«اَللّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَهُ .»(۹)
پس امامت حضرت مهدی(عج)نیز خارج از این مدار نبوده و براساس تدابیر و سنت‌های الهی صورت گرفته است.خداوند متعال-پس از آنکه حضرت ابراهیم علیه السّلام را به امامت برگزید-به او فرمود:
 «وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظّالِمِینَ»(۱۰)
« [به یاد آر]هنگامی که خداوند،ابراهیم را به اموری چند امتحان کرد و او همه را به جای آورد.خداوند،به او فرمود:من تو را به پیشوایی خلق برگزیدم.ابراهیم پرسید:[آیا]این پیشوایی را به فرزندانم نیز عطا خواهی کرد؟خداوند فرمود:
«عهد من[هرگز]به ستمکاران نمی‌رسد.»
«در منابع تاریخی آمده است:بنی عامر خدمت رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله رسیدند؛ حضرت آنان را به سوی خدا دعوت نمود و نبوّت خود را بر آنها عرضه کرد.
در این هنگام شخصی از آنان به پیامبر صلّی اللّه علیه و آله گفت:اگر ما با تو بر اسلام بیعت کردیم و خداوند تو را بر مخالفان غلبه داد؛آیا در خلافت بعد از تو سهمی داریم؟! آن حضرت فرمود:امر خلافت به دست خداوند است؛هرکجا که بخواهد قرار می‌دهد.»(۱۱)

۴. امتحان و آزمون مؤمنان-

شاید یکی از دلایل«امامت در کودکی»،آزمون مسلمانان و سنجش میزان اطاعت و حقّ‌پذیری آنان بوده است.اگر کسی با ماهیت و ژرفای امامت آشنا باشد و آن را مقامی از جانب خدا بداند؛چون‌وچرایی در سن امامان نخواهد داشت.
اتفاقا این مسئله در مورد امامان بعد از حضرت رضا علیه السّلام-که همگی در سن کودکی یا جوانی به امامت رسیدند-مصداق داشت و شیعیان کمتر دچار اختلاف،تشتّت،چنددستگی و انکار شدند؛در حالی‌که قبل از حضرت رضا علیه السّلام،فرقه‌های مختلفی در میان شیعه پدید آمدند که هریک به امامت شخصی خاص قائل بودند؛البته کم نبودند انسان‌های وارسته و مطیعی که در برابر فرمایش امام،سر تعظیم و قبول فرود می‌آوردند و در برابر مشیّت الهی با کمال رضایت آن را می‌پذیرفتند.
محمد بن حسن عمّار گوید:
««من دو سال نزد علی بن جعفر محمد (عموی امام رضا علیه السّلام) بودم و خبری که او از برادرش موسی بن جعفر علیه السّلام شنیده بود،می‌نوشتم.روزی در مدینه خدمتش نشسته بودم؛ابو جعفر محمد بن علی الرضا (جواد)، در مسجد رسول خدا بر او وارد شد.علی بن جعفر برخاست و بدون کفش و عبا به نزد او رفت و دستش را بوسید و احترامش کرد.
ابو جعفر به او فرمود:ای عمو!بنشین،خدایت رحمت کند. او گفت:
آقای من!چگونه من بنشینم و شما ایستاده باشید؟!چون علی بن جعفر به مسند خود برگشت،اصحابش او را سرزنش کرده،گفتند:شما عموی پدر او هستید[چرا]با او این‌گونه رفتار می‌کنید؟!او دست به ریش خود گرفت و گفت:خاموش باشید!اگر خدای عزّ و جل این ریش‌سفید را سزاوار[امامت] ندانست و این کودک را شایسته و سزاوار دانست و به او چنان مقامی داد؛ [آیا]من فضیلت او را انکار کنم؟!پناه به خدا از سخن شما!من بنده(و مطیع) او هستم.»(۱۲)

منابع:

۱- دادگستر جهان ص۱۲۵ به نقل از بحار ،ج۵۱ ص ۳۸
۲- مهدویت (پیش از ظهور)رحیم کارگر ص۷۵
۳-سوره مریم آیه۱۲
۴-مهدویت ، پیش از ظهور، رحیم کارگر ص۷۶ به نقل از تفسیر فخر رازی،ج ۱۱،ص ۱۹۲
۵-سوره مریم آیه ۳۰
۶- مهدویت ، پیش از ظهور، رحیم کارگر ص۷۶ به نقل از مناقب ابن شهر آشوب،ج ۴،ص ۴۰۱
۷-بحار الانوار،ج ۵۰،ص ۳۵،ح ۲۳
۸- دادگستر جهان ،ابراهیم امینی صص۱۲۲-۱۲۱
۹-سوره انعام آیه۱۲۴
۱۰- سوره بقره آیه ۱۲۴
۱۱-مهدویت(پیش از ظهور) ص۱۷۷ به نقل از سیرۀ ابن هشام،ح ۲،ص ۳۲ ۱۲- همان ،ص ۸۲ به نقل از کافی،ج ۲،ص ۳۲۲،ح ۱۲

" آرامش واقعی در عصر ظهور " :

 

یکی از وعده هایی که خداوند متعال در قران کریم درباره ظهور حجت به انسان ها داده است از بین رفتن حزن و ترس انسان است

انسانها همیشه به دنبال یک زندگی آرام هستند و امنیت و آسایش یکی از ارکان زندگی سالم و انسانی است، اما دنیا طلبی و خود خواهی بشر این آرامش را از او سلب کرده است، خداوند در قرآن کریم می فرماید «إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون» کسانى که گفتند: پروردگار ما اللَّه است، سپس استقامت به خرج دادند، نه ترسى براى آنهاست و نه غمى دارند.(احقاف، آیه 13)

 

این آیه به دو نکته اشاره دارد یکی توحید و یکتا پرستی و دیگر استقامت و صبر در این راه. آدمی که در راه توحید ایستادگی کرد هیچ غصه‌ای نخواهد داشت. این آدم به امنیت می‌رسد. حال این امنیت چه زمانی اجتماعی شده و همه جهان را فرا می گیرد؟ وقتی قرآن می فرماید استقامت در راه دین و توحید هیچ خوف و حزنی برای بشر باقی نمی گذارد مسلما اگر روزی تمام احکام و قوانین اسلام به صورت کامل اجرا شود، امنیت کامل در سایه تقوا و اجرای عدالت ایجاد خواهد شد. واین امر قطعا در عصر ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه محقق خواهد شد. تا حدی که مردم آرزو کنند ای کاش مردگانشان زنده بودند و همچون آنان از نعمت های الهی بر خوردار می گشتند.

 

تبدیل خوف به امنیت

 

عدالت و امنیت از برترین و مقدم ترین نعمت ها و دستاوردهایی است که توسط امام مهدی عجل الله تعالی فرجه به بشریت هدیه خواهد شد، همان امنیت فراگیری که خداوند وعده داده است. در سوره مبارکه نور می خوانیم « وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ‏» خداوند به کسانى که از شما ایمان آورده‏اند و اعمال صالح انجام داده‏اند وعده مى‏دهد که آنها را قطعا خلیفه روى زمین خواهد کرد، همانگونه که پیشینیان را خلافت روى زمین بخشید. همچنین «وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضى‏ لَهُمْ‏» و دین و آئینى را که براى آنها پسندیده، به طور ریشه‏دار و پا بر جا در صفحه زمین مستقر سازد. و نیز «وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً» و خوف و ترس آنها را، به امنیت و آرامش مبدل خواهد کرد. و باز در ادامه می خوانیم «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً» و آن چنان مى‏شود که تنها مرا مى‏پرستند و چیزى را شریک من قرار نخواهند داد. 

 

مسلم است بعد از این سیطره حکومت توحید و استقرار آئین الهى و از میان رفتن هر گونه اضطراب و ناامنى و هر گونه شرک" کسانى که بعد از آن کافر شوند فاسقان واقعى آنها هستند. «وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ‏» (سوره مبارکه نور، آیه 55) در این آیه تاکید بسیار بر تبدیل خوف و نگرانی مؤمنان به امنیت است که در سایه ی حکومت و خلافت صالحان این امنیت مطلق برقرار می شود. 

 

از مجموع آیه چنین بر مى‏آید که خداوند به گروهى از مسلمانان که داراى این دو صفت هستند، "ایمان" و" عمل صالح" سه نوید داده است:

 

1- استخلاف و حکومت روى زمین. 2- نشر آئین حق به طور اساسى و ریشه‏دار در همه جا. 3- از میان رفتن تمام اسباب خوف و ترس و وحشت و ناامنى. نتیجه این امور آن خواهد شد که با نهایت آزادى خدا را بپرستند و فرمان هاى او را گردن نهند و هیچ شریک و شبیهى براى او قائل نشوند و توحید خالص را در همه جا بگسترانند. روایاتی که در تفسیر این آیه شریفه وارد شده است، منظور از این آیه را عصر ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه دانسته است. امام سجاد علیه السلام در باره این آیه فرمودند: این آیه در باره قائم، مهدی علیه السلام نازل شده است.(منتخب الاثر ص 63)

 

آرامش واقعی در عصر ظهور

 

آری در پرتو حکومت عدالت گستر مهدوی، جامعه عصر ظهور از نعمت امنیت و آسایش فکری بهره مند خواهد شد. در آن زمان امنیت از جمیع جهات در حد اعلا تأمین است: امنیت مالی، امنیت جانی، امنیت فکری و فرهنگی، امنیت اقتصادی، امنیت اعتقادی، امنیت اجتماعی، به طور کل آرامش بر جامعه حکم فرما خواهد بود. همچنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «امت من در زمان مهدی از چنان نعمتی برخوردار شوند که مانند آن را هرگز ندیده اند، آسمان پی در پی باران بارد و زمین با تمام توان، گیاهانش را برویاند» و نیز فرمودند: «امت او نزدش پناه جویند همچون زنبورهای عسل که نزد ملکه خود گرد آیند، زمین را از عدل و داد مالامال کند همانگونه که از جور وستم مالامال شده است، بگونه ای که مردم به (آرامش) جامعه نخستین خود باز گردند، نه خفته ای را بیدار کنند و نه خونی ریخته شود» (نسخه خطی ابن حماد ص 99، برگرفته از کتاب عصر ظهور علی کورانی)

 

این روایت و روایات بسیاری که در این مورد بیان شده تأیید می کنند که جامعه انسانی در عصر ظهور حضرت مهدی(عج) جامعه ای در اوج امنیت و آرامش، با محبت و دوستی و بدون اختلاف و کشمکش است زیرا در سایه عدالت مهدوی دشمنی ها به دوستی، نزاع ها به صلح و کینه ها به محبت بدل می شود. صفا و مهر نه تنها میان بشر بلکه میان حیوانات نیز شایع می گردد. و این امنیت چنان فراگیر و با ثبات است که همه راه ها امن می شود.

 

هنگامی که از امام صادق علیه السلام سوال می شود: چرا آرزوی ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه را داشته باشیم؟ امام صادق علیه السلام در جواب می فرمایند: سبحان الله! آیا دوست نداری که امام، عدالت را در جهان بگستراند و امنیت را در راه ها برقرار سازد و با حکم منصفانه، با ستمدیده رفتار نماید و به او یاری رساند. (بحارالانوار /52/ باب 22 فضل انتظارالفرج)

 

حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه با استقرار نظام عدالت گستر و ارزشمدار عصر ظهور، تمام وعده های داده شده در قرآن و احادیث را محقق خواهد کرد، دین خدا را بر کل جهان عرضه خواهد داشت زمام امور را به دست انسان های مظلوم و ستمدیده، خواهد سپرد و به انسانهای مؤمن و متقی، عزت خواهد داد، حزب الله، را به پیروزی خواهد رساند، اضطراب و نگرانی ر ا از تمام زوایای زندگی از بین خواهد برد. امنیت و آرامش کامل را به وجود خواهد آورد و بدینسان شب سرد، تاریک و ظلمانی انسانهای مظلوم را به پایان خواهد رساند وانتهای فصل سرما و یخبندان اخلاق و ارزشهای انسانی را اعلام خواهدکرد و این است معنای کلام الهی: وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً

 

منبع : خبرآنلاین 

( طنز جبهه 42 ) :

ازش پرسیدم : درعملیات شرکت می کنی ؟

گفت : صد در صد .

گفتم : پس اگر همدیگر رو ندیدیم حلال کن ، بدی ، خوبی ،کمی ، زیادی .

گفت : برو بابا من به مادرم قول دادم بعداز عملیات شام برم خونه !

حالا کی می خواد شهید بشه ! شام رو بچسب .

" سالروز آغاز امامت امام زمان (عج) مبارک " :

نهم ربیع الاول، نه تنها نخستین روز امامت امام عصر علیه السلام است، بلکه آغاز دوره‌ای حیاتی و مهم در تاریخ شیعه نیز به شمار می‌آید. در سال روز نهم ربیع الاول که یادمان آغاز امامت ولی عصر علیه السلام است، تصمیم گرفتیم در چند سطر کوتاه به رخ دادهایی که پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام در سامرا روی داد، اشاره کنیم.

روز جمعه، هشتم ربیع الاول سال 260 هـ.ق، امام حسن عسکری علیه‌السلام پس از این که نماز صبح را خواندند، بر اثر زهری که هشت روز قبل معتمد به ایشان خورانده بود، به شهادت رسید. این حادثه در شرایطی روی داد که امام یازدهم افزون بر این که مانند پدران خود زمینه را برای غیبت آماده کرده بود، شب پیش از شهادت شان، دور از چشم مأموران خلیفه، نامه‌های بسیاری به شهرهای شیعه نشین فرستادند. خبر شهادت امام در سراسر شهر سامرا پیچید و مردم به احترام او عزاداری کردند. به گفته مورخان، در روز شهادت امام، سامرا به صحرای قیامت تبدیل شده بود.

عثمان بن سعید عمری، به نمایندگی از حجت بن‌الحسن علیه‌السلام متصدی غسل و کفن و دفن حضرت شد و بر اساس گفته شیخ صدوق، خود امام زمان علیه‌السلام با کنار زدن عمویش جعفر که قصد نمازگزاردن داشت، بر بدن پدر بزرگوارش نماز خواند.

حکومت عباسی از مدت‌ها پیش بر اساس سخن رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام مبنی بر این که مهدی فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است، امام یازدهم را زیر نظر داشت و مراقب بود تا فرزندی از ایشان نماند، ولی امام یازدهم با پنهان نگه داشتن خبر ولادت فرزندش این نقشه را باطل کرده بود. پس از شهادت امام کم کم خبر فرزندی به نام مهدی علیه‌السلام پخش شد و تلاش چند باره خلیفه عباسی برای یافتن امام مهدی علیه‌السلام به نتیجه نرسید.

عثمان بن سعید، نائب اول امام بود و با آغاز غیبت ولی عصر علیه السلام توقیعات حضرت را به شیعیان می‌رساند. از همین زمان بود که شیعیان برای نخستین بار طعم غیبت را چشیدند. آغاز غیبت صغرا مصادف با آغاز امامت حضرت مهدی علیه السلام بود تا مردم آرام آرام با مفهوم تلخ و دردناک غیبت آشنا شده، بتوانند تا آن زمان که به اشتباه خود پی می‌برند و به وظایف خود در برابر امامان آگاه می‌شوند، همچنان دیندار بمانند.

در دوران غیبت صغرا چهار نایب خاص، امر وساطت میان امام علیه السلام و شیعیان را به عهده داشته و چنان‌که خواهیم دید، همه آنها معروف و سرشناس بوده‌اند. آنان احکام دین را از وجود اقدس امام زمان علیه السلام گرفته و در اختیار شیعیان می‌گذاشتند.

سؤالات [کتبی و شفاهی] ایشان را به حضور امام زمان علیه السلام برده و سپس پاسخ را به شیعیان می‌رسانیدند و همچنین، وجوه شرعی شیعیان را با وکالتی، که از امام داشتند، می‌گرفتند [و به حضرت تحویل می‌دادند یا با اجازة ایشان مصرف می‌کردند] آنان جمعی بودند که امام حسن عسکری علیه السلام در زمان حیات خود عدالتشان را تأیید فرمود و همه را به عنوان امین امام زمان علیه السلام معرفی کرد و بعد از خود، ناظر املاک و متصدی کارهای خویش گردانید، و آنها را با نام و نسب به مردم معرفی نمود.

" آفتاب "

" معنی «شکراً لله» بعد از نماز " :

 

امام رضا(ع) فرمود:

سجده بعد از سلام نماز واجب، یک نوع شکرگزاری به درگاه خداوند است، به خاطر توفیقی

که به بنده‌اش برای انجام فریضه داده است، و ذکر در سجده شکر این است که حداقل سه

بار بگوید: «شکرا لله، شکراً لله، شکراً لله»

از امام رضا(ع) سؤال شد: معنی «شکراً لله» و منظور از این ذکر چیست؟ حضرت فرمود:

یعنی سجده‌کننده می‌گوید: این سجده من در واقع شکر به درگاه خداوند است به خاطر

توفیق خدمت و انجام فریضه‌ای که به من عطا فرموده است و شکر موجب زیادی است، و

اگر در نماز کوتاهی و نقصی باشد که با نوافل جبران نشده باشد با این سجده شکر نقصان

آن برطرف شده و نماز  کامل می‌گردد.(1)

_______________________

1- مسندالرضا(ع)، ج 2، ص 31

" عدم ترس در انجام گناهان صغیره و ارتکاب گناهان کبیره " :

قال‌ الامام‌الرضا(ع) :

«من لم یخف الله فی القلیل لم یخفه فی‌الکثیر»

امام‌رضا(ع) فرمود:

هرکس در انجام گناهان کوچک و اندک از خدا نترسد، در ارتکاب گناهان بزرگ و بسیار از خدا نمی‌ترسد. (1)

___________________________________

1- عیون‌اخبار‌الرضا(ع)، ج 2، ص 180