رمضان؛ فرصت تصفیه‌ روح انسان و کسب طهارت قلبی

هدف از روزه‌ ماه رمضان، بنا بر تصریح آیه‌ قرآن، عبارت است از تقوا و افزایش این ذخیره‌ معنوى در وجود انسان.

این ماه، ماه ضیافت الهى است. پذیرایى خداوند از بندگان خود در این ماه ‌ـ که یک پذیرایى معنوى است ‌ـ عبارت است از گشودن درهاى رحمت و مغفرت و مضاعف کردن اجر و ثواب اعمال خیرى که بندگان در این ماه انجام مى‌دهند. روزه‌ ماه رمضان هم یکى از مواد همین ضیافت عظیم الهى است که مایه‌ تصفیه‌ روح انسان و ایجاد زمینه‌ طهارت قلبى روزه‌دار است. امام سجّاد‌(ع) در خطبه‌ اى فرمود: شهر الطّهور و شهر التمحیص (صحیفه‌ سجّادیه، دعای 44)؛ رمضان، ماه پاک شدن و طهارت قلب و ماه مغفرت است؛ چون خداى متعال استغفار را در این ماه بیش از دیگر ایّام سال مورد لطف و عنایت خود قرار مى‌دهد. لذا در یک روایت وارد شده است که: فمن لم یغفر له فى رمضان ففى اىّ شهر یغفر له(امالی (صدوق)، ص 53.)؛ اگر کسى در ماه رمضان ‌ـ که درهاى رحمت و مغفرت الهى به روى انسانها گشوده است ‌ـ نتواند به مغفرت و رحمت الهى دست پیدا کند، پس کِى چنین توفیقى نصیب او خواهد شد؟ (1)

رمضان؛ بهترین فرصت برای بازگشت به خدا

چقدر مناسب و بجاست که با تحوّل سال و با ورود در آستانه‏ ماه مبارک رمضان که ماه رحمت و مغفرت الهى است ما هم از کاستی‌ها و کجى‏ها و زشتی‌ها و بدی‌ها در درون و وجود خودمان رو برگردانیم؛ یعنى استغفار کنیم. استغفار و توبه، یعنى برگشتن به خدا، یعنى پشت کردن به بدیها، یعنى همین ایجاد تحوّل. و ان استغفروا ربّکم ثمّ توبوا الیه یمتّعکم متاعاً حسناً الى اجلٍ مسمّى و یؤت کلّ ذى فضل فضله؛ و از پروردگارتان آمرزش بخواهید، سپس به درگاه او توبه کنید، [تا اینکه‌] شما را با بهره‌مندى نیکویى تا زمانى معیّن بهره‌مند سازد و به هر شایسته نعمتى از کَرَم خود عطا کند، ‏(هود، آیه‏ 3) استغفار و برگشتن به خدا و اصلاح درونى در وجود خود ما، موجب خواهد شد که خداى متعال فضل و رحمت و برکت و قوّت و عزّت خود را بیش از پیش بر ما نازل کند. همه‏ قشرها، چه امثال من و کسانى که مسئولیتى دارند ـ که ما بیش از دیگران باید به خودمان برگردیم و در خود تجدید نظر کنیم و حاکمیت هوى و هوس را در وجود خویش از بین ببریم ـ و چه آحاد مردم، به این برگشت و اصلاح نیاز دارند.

رمضان؛ بهار انس با خدا

امسال اتّفاقاً بهار طبیعت، با بهار دعا و قرآن، همزمان شده است. ماه مبارک رمضان شروع بهار نوسازى و خودسازى انسان و بهار انس با خداست. مگر مى‏شود از این جنبه‏ کار غافل ماند؟ همه‏ خطاها و اشتباهات، ناشى ‏از نپرداختن به این جنبه‏ کار است. آن که خطایش کمتر بود، آن که دلش به نور معرفت و هدایت خدا منوّر بود، آن که اشاره‏اش براى این ملّت و براى ما و براى عشّاق اسلام در عالم، راهگشا و راهنما بود یعنى امام راحل عظیم ما، به این جهت این‏طور بود که رابطه‏ او با خدا، تأمین شده بود.

در دنیا، انقلابها، حکومتها، اداره‏ها و ریاست‏ها از آنجا عیب پیدا مى‏کند و منحرف مى‏شود که از این جنبه یعنى جنبه‏ معنویّت، جنبه‏ رابطه‏ با خدا، جنبه‏ ارتباط و اتّصال قلب به خدا غافل ماندند و غافل مى‏مانند. ما هم اگر دقّت کنیم، آنجایى که پیش رفتیم، موفق شدیم، خوب عمل کردیم و راضى هستیم، آنجایى است که این جنبه را تأمین کردیم. هرجا هم ضربه خوردیم، به‏خاطر ضعف در این جنبه‏ کار است.(2)

____________

1. بیانات در خطبه‌های نماز جمعه‌ تهران ـ 29/7/1384.

2. بیانات در خطبه‏هاى نماز جمعه‏ تهران‏ ـ 10/ 01/ 1369.